Rozwijają się prace związane z przekształceniem dawnego budynku administracyjnego w obrębie kompleksu Szybu „Franciszek” w Lokalne Centrum Tradycji. Wizja przewiduje transformację obiektu w połączenie interaktywnego muzeum, ośrodka edukacji z zakresu lokalnej historii oraz miejsca integracji różnych pokoleń. Dodatkowo, na terenie dawnej kopalni planowana jest budowa mieszkań. Co więcej, zaadaptowany budynek może skrywać jeszcze inne, nieodkryte dotąd tajemnice – w trakcie prac remontowych natrafiono na tajemnicze struktury wykonane z cegły.
Uroczyste otwarcie przewidziane jest na początek przyszłego roku. Jak prezentuje się aktualny postęp prac? Wiceprezydent Aleksandra Skowronek, która niedawno złożyła wizytę na placu budowy przy ulicy Szyb Bartosza, informuje: „Zrealizowaliśmy już naprawy stropów, izolacje termiczne wnętrza oraz instalacje techniczne. Obecnie jesteśmy w trakcie montażu windy i izolacji piwnic. Czeka nas jeszcze wykończenie wnętrz obiektu, a potem rozpoczniemy prace restauracyjne ceglanej elewacji”.
W trakcie prac modernizacyjnych odkryto coś nieoczekiwanego. „W budynku, który służył kiedyś jako straż pożarna, natrafiliśmy na tajemnicze kanały wybudowane z cegły. Wstępne badania sugerują, że jeden z nich łączył straż pożarną z cechownią, a drugi prowadził do maszynowni. Mamy nadzieję, że bieżące badania archiwalne pozwolą nam dowiedzieć się więcej na temat ich przeznaczenia i dokładnej trasy. Rozważamy również możliwość wykorzystania tych struktur w przyszłości”, mówi wiceprezydent Skowronek.
Jeżeli chodzi o Lokalne Centrum Tradycji, to będzie ono składać się z dwóch stałych ekspozycji – pierwsza będzie dotyczyć historii dzielnicy Ruda, a druga będzie poświęcona historii Szybu „Franciszek”. Obiekt zostanie podzielony na kilka stref tematycznych. W jednym z nich odkryjemy tradycję muzyczną i śpiewaczą regionu, w kolejnym poznamy sekrety tradycyjnej śląskiej kuchni, a w innym przyjrzymy się bliżej strojom typowym dla Śląska oraz ich historii. Przewidziano także specjalną strefę dla dzieci, w której znajdą się gry i zabawki z dawnych lat. W planach jest również utworzenie miejskiego ogrodu warzywnego. Koszt powstania Lokalnego Centrum Tradycji to ponad 2 mln zł, z czego 1 mln zł pochodzi z wygranej w konkursie „Nasz Zabytek” Fundacji Most The Most, a reszta to dofinansowanie z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Choć powstawanie Lokalnego Centrum Tradycji jest ważne, stanowi jedynie część ogólnego procesu modernizacji terenów należących niegdyś do Szybu „Franciszek”. Pozostałe budynki zostaną przekształcone w mieszkania komunalne i wspomagane. „Mieszkania te będą doskonałą szansą na integrację osób niepełnosprawnych z resztą społeczności. Wykreujemy tu przestrzeń dostosowaną do potrzeb tych osób, umożliwiającą swobodne przemieszczanie się. Planowane są tutaj spotkania, odpoczynek i rekreacja, a także siłownia i urządzone skwery”, wyjaśnia wiceprezydent Skowronek.
W kwietniu udało się uregulować kwestię własności terenów szybu „Franciszek”. Spółka Restrukturyzacji Kopalń darowała miastu obszar o powierzchni prawie 11,5 tys. metrów kwadratowych oraz znajdujące się na nim budynki: budynek maszyny wyciągowej, przybudówkę, budynek szybu i wieżę szybową. Pozostałe nieruchomości już wcześniej przeszły na własność miasta, co ułatwiło proces modernizacyjny.
Szyb Franciszek został wydrążony w 1857 roku jako szyb wydobywczy i przez ponad pół wieku służył tym celom. Zespół zabudowań składa się z budynków nadszybia, kotłowni, straży pożarnej, administracji, rozdzielni oraz stacji ratowniczej. Większość z nich powstała w drugiej połowie XIX wieku, a reszta na początku XX wieku. Są one jednymi z najbardziej imponujących i najstarszych zabytków przemysłowych w mieście.